Bij het destilleren van planten ontstaan er twee producten: essentiële olie en hydrolaat. Een hydrolaat heeft andere bestanddelen en werkstoffen dan de essentiële olie van hetzelfde plantmateriaal. Hydrolaten zijn minder sterk dan de etherische olie maar zeker niet minderwaardig!  Hydrolaten zijn veelzijdig en makkelijk in gebruik: van verfrissing tot aan de verzorging van een zeer gevoelige huid.

Essentiële olie en hydrolaten worden over het algemeen met stoom aan de plant onttrokken. Door verhitting van water ontstaat opstijgende waterdamp die de essentiële olie en andere stoffen uit de planten losmaken en met de stoom meevoeren. Alleen in deze gasvormige (vluchtige) toestand kunnen water en de vluchtige olie zich verbinden en energie uitwisselen. Nadat de stoom tot water afgekoeld is, blijft een klein percentage aromatische moleculen (maximaal 0,2%) verbonden met het destillatiewater. Dit is herkenbaar aan de geur. Het overgrote deel van de essentiële olie verbindt zich niet met het water en blijft erop drijven. Dit wordt afgeroomd. Zo zijn er twee producten ontstaan: de vetoplosbare (lipofiele) delen die we essentiële olie noemen en het destillatiewater met de wateroplosbare (hydrofiele) delen oftewel het hydrolaat of hydrosol. Hydrolaten zijn dus de andere schepping van het destillatieproces. Door de hoeveelheid aan inhoudsstoffen zijn ze therapeutisch sterk werkzaam en kunnen ze niet synthetisch in het laboratorium worden geproduceerd. Hydrolaten worden gemaakt van o.a. cipres, hamamelis, helicryse, kamille, korenbloem, lavendel, oranjebloesem, pepermunt, roos en tea tree.

Je zou kunnen zeggen dat de wateroplosbare microdruppels essentiële olie het hydrolaat de geur en smaak geven, terwijl de wateroplosbare plantbestanddelen verantwoordelijk zijn voor de therapeutische werking. Alle hydrolaten zijn huidverzorgend en soms worden de therapeutische eigenschappen van de essentiële olie overtroffen. Omdat ze een zachte werking hebben, zijn hydrolaten geschikt bij de behandeling van de zeer gevoelige huid en van kinderen, zwangeren en ouderen. Je kunt de hydrolaten onverdund op de huid toepassen. Alle hydrolaten zijn zeer verzachtend en daarom geschikt voor elk huidtype. De hydrolaten hebben de volgende werking voor de huid:

– Samentrekkend

– Tonifiërend

– Celvernieuwend

– Verzachtend

– Verfrissend

– Zuiverend

– Vochtregulerend

Het symbool voor de liefde is natuurlijk de roos! Sinds de oudheid heeft de kostbare en zoete roos al vele mensen verleid, meer dan welke bloem dan ook. Rozenwater is een bijzondere stof die eigenschappen met rozenolie deelt, maar ook een subtiel eigen karakter heeft dat niet met de olie te vergelijken is. Het rozenhydrolaat bevat de wateroplosbare delen van de bloem, terwijl de rozenolie de olie oplosbare bestanddelen bevat. De complexe samenstelling van natuurlijk rozenhydrolaat is niet na te maken in het laboratorium. Het belangrijkste bestanddeel dat bepalend is voor de geur, is phenyl-ethyl-alcohol. Als geïsoleerde stof ruikt deze stof zoet en bloemig. Een synthetische vorm wordt verwerkt in goedkope rozenwaters om het enigszins op roos te laten lijken. Zodra je echt puur rozenwater geroken hebt, zul je onmiddellijk de synthetische rozenwaters herkennen.

Rozenwater is een fantastisch en veelzijdig middel voor de huid. Het hydrateert, verkoelt, ontspant en verfrist je huid. Gebruik rozenwater in maskers, stoomapparaten en kompressen vanwege de geur en de effecten. Probeer ook eens een flinke scheut in het badwater om heerlijk te ontspannen en de huid te verwennen.

– Om de olie en het water in traditionele crèmes te binden en goed te houden moeten emulgatoren en conserveringsmiddelen worden toegevoegd die geen voedingsstoffen voor de huid bevatten en zelfs een belastende invloed op de huid kunnen hebben. Gebruik een hydrolaat tegelijkertijd met plantolie voor een complete dag- en nachtverzorging. Door de olie te samen met hydrolaten te gebruiken wordt de olie nog beter door de huid opgenomen zonder te glimmen. Op deze manier verzorg je de huid op een 100% natuurlijke manier.

– Spray het puur op het gelaat voor of na de make-up als lotion.

– Gebruik het als aftershave om de huid te tonifiëren en te verzachten na het scheren.

– Drenk wattenschijfjes in een hydrolaat voor een verfrissend en samentrekkend oogkompres.

– Verkoel opvliegers met een hydrolatenspray.

– Verzacht luieruitslag met een hydrolaat. Hydrolaten zijn zo zacht dat ze geen irritatie aan huid en slijmvliezen veroorzaken.

– Reinig de handen: je kunt zelf vochtige tissues maken door er met een hydrolaat op te sprayen of te sprenkelen.

– Gebruik een hydrolaat in een sprayflacon waarmee je kunt verstuiven. Je kunt gezicht, haar, lichaam en kleding een zachte geur geven.

– Ook voor de ruimte is een hydrolaat geschikt: het zuivert en bevochtigt een droge lucht (bij airconditioning, centrale verwarming) en geeft een zachte geur aan de ruimte.

Dit artikel is geschreven door Drs. Harmen Rijpkema, medisch antropoloog en aromatherapeut. Hij is werkzaam bij Stichting SANGO. Met meer dan 35 jaar ervaring in aromatherapie geeft hij diverse cursussen en opleidingen rondom dit bijzondere thema. Harmen is auteur van vele artikelen en diverse boeken over aromatherapie, waaronder het Aromecum waarvan eind 2021 de 10de druk is verschenen.