Nog steeds worden op vele websites de ‘veiligheidsrisico’s’ van essentiële oliën op de huid genoemd. Zo wordt bijvoorbeeld beweerd dat lavendel huidveroudering veroorzaakt in plaats van huidverbetering of huidherstel. Daarnaast wordt nog steeds een onderzoek uit 2007 aangehaald waarin wordt gesteld dat oliën zoals lavendel en tea tree hormonale (verwerkt in huidproducten) verstoringen kunnen veroorzaken bij jongens en meisjes vóór de puberteit. Zo zouden shampoos en conditioners met tea tree en lavendel borstgroei (gynecomastie) kunnen veroorzaken. Dit is bij drie (!) jonge jongens in Amerika vastgesteld (Henley 2007). Tegenstanders van oliën verwijzen regelmatig naar dit onderzoek en sommige beweren zelfs dat essentiële oliën nooit op de huid mogen worden gebruikt.

Henley onderzocht drie jonge jongens (4-10 jaar) met abnormale borstgroei (gynecomastie). Als kinder-endocrinoloog merkte Henley samen met zijn team op dat deze jongens haar- en huidverzorgingsproducten gebruikten die lavendel- en tea tree olie bevatten. Ze vermoedden dat deze essentiële oliën een verstoring in de hormoonhuishouding veroorzaakten en daardoor de borstgroei stimuleerden. Nadat de jongens stopten met het gebruik van deze producten, verdween de borstgroei. De oliën werden vervolgens in het laboratorium onderzocht door het team, waarbij de conclusie was dat lavendel en tea tree een zwak oestrogene werking hebben.

Deze conclusie van Henley werd direct door verschillende onderzoekers betwijfeld (o.a. Lawrence 2008). Eén van de kritiekpunten was hoe het mogelijk was dat shampoo, zeep en haarproducten met slechts een minimale hoeveelheid lavendel- of tea tree olie zo’n ingrijpend effect konden veroorzaken, gezien het feit dat ze maar een paar seconden in contact waren met de huid en het haar. De kritiek nam toe doordat veel factoren niet waren meegenomen in het onderzoek, waaronder de rol van ftalaten in verzorgingsproducten die mogelijk hormoonverstorend kunnen werken.

Een in-vivo onderzoek van Politano in 2013 toonde aan dat er geen enkele oestrogene werking van lavendel kon worden aangetoond. In het onderzoek van Politano werden grote percentages lavendel in maïsolie gebruikt (4 en 20%), veel hoger dan in de meeste haar- en huidverzorgingsproducten, en 5000 tot 1.000.000 keer(dit is bijna ongeloofwaardig… 1 miljoenX beter: meer dan 5000x) hoger dan de concentraties in de producten die bij de jongens uit het onderzoek van Henley werden gebruikt. Ondanks onderzoek door anderen bleven Henley en zijn onderzoeksgroep bij hun standpunten.

Recentelijk is er een onderzoek gepubliceerd dat eerdere bevindingen volledig tegenspreekt (Hawkins 2022). Dit onderzoek omvatte 556 kinderen met een gemiddeld leeftijd van 6 jaar, die regelmatig werden blootgesteld aan lavendel of tea tree olie. Uit de resultaten bleek dat geen enkel kind een verhoogd risico had op hormonale verstoringen die borstgroei zouden kunnen veroorzaken. Er werd geen enkel prepuberale gynaecomastie vastgesteld. De bevindingen waren zelfs positiever dan verwacht, waarbij de onderzoekers suggereerden dat lavendel mogelijk zelfs het risico op verstoringen verlaagt. Alle resultaten vielen binnen de door de overheid gestelde normen.

Kinderen die regelmatig worden blootgesteld aan lavendel of tea tree olie lopen hetzelfde risico op hormonale verstoringen als kinderen die geen contact hebben met deze stoffen. Lavendel bootst dus geen oestrogeen na en stimuleert het oestrogeengehalte in het lichaam niet. Lavendel kan daarom niet worden beschouwd als een ‘hormoonverstoorder’.

• Henley, D.V. et al – Prepubertal gynecomastia linked to lavender and tea tree oils – The New England Journal of Medicine 2007: 356(5): 479-485

• Hawkins, J. et al – Prevalence of endocrine disorders among children exposed to lavender essential oil and tea tree essential oils – International Journal of Pediatrics and Adolescent Medicine 2022; 9(2): 117-124

• Lawrence, B.M. – Research Rebuttal: Gynecomastia & Essential Oils

In: Perfumer & Flavorist 2008

• Politano, V.T. et al – Uterotrophic assay of percutaneous lavender oil in immature female rats – International Journal of Toxicology 2013; 32(2): 123-129

Dit artikel is geschreven door Drs. Harmen Rijpkema, medisch antropoloog en aromatherapeut. Hij is werkzaam bij Stichting SANGO. Met meer dan 35 jaar ervaring in aromatherapie geeft hij diverse cursussen en opleidingen rondom dit bijzondere thema. Harmen is auteur van vele artikelen en diverse boeken over aromatherapie, waaronder het Aromecum welke al ruim 10.000 keer is verkocht.