Hydrolaten
Hydrolaten zijn een complementair deel van de aromatherapie, maar worden vaak vergeten. Hydrolaat is natuurlijk aromatisch water. Hydrolaten zijn zeer zacht en daarom voor iedereen bruikbaar. De mogelijkheden van hydrolaten zijn bijna eindeloos. Ze zijn te gebruiken in de huidverzorging, in gerechten, in het huishouden en hebben nog veel meer praktische toepassingen. Ga voor handige tips en lekkere recepten naar tips en recepten!
Wat zijn hydrolaten?
Hydrolaten zijn bloemen- of kruidenwaters die door het specifieke productieproces van essentiële oliën als een soort bijproduct ontstaan. Sommige planten leveren echter zo weinig essentiële olie op dat ze vaak alleen gedestilleerd worden voor het hydrolaat, bijvoorbeeld korenbloem en hamamelis. Een definitie van hydrolaten zou kunnen luiden: “Aromatische hydrolaten zijn het product van het stoomdestillatieproces en bevatten wateroplosbare, vluchtige plantcomponenten die hen vaak de geur geven van de essentiële olie, maar niet zo sterk zijn. Hun samenstelling is anders dan die van een essentiële olie: rijker aan wateroplosbare bestanddelen en – praktisch – vrij van lipofiele substanties zoals terpeenkoolwaterstoffen. Dit betekent dat ze zeer goed te verdragen zijn, en vaak antiseptisch en ontstekingsremmend werken” (Schnaubelt: 1999).
Productieproces
Essentiële olie en hydrolaten worden over het algemeen met stoom aan de plant onttrokken. Door verhitting van water ontstaat opstijgende waterdamp die de essentiële olie en andere stoffen uit de planten losmaken en met de stoom meevoeren. Alleen in deze gasvormige (vluchtige) toestand kunnen water en de vluchtige olie zich verbinden en energie uitwisselen.
Nadat de stoom tot water afgekoeld is, blijft een klein percentage aromatische moleculen (0,2%) verbonden met het destillatiewater. Dit is herkenbaar aan de geur. Het overgrote deel van de essentiële olie verbindt zich niet met het water en blijft erop drijven. Dit wordt afgeroomd. Zo zijn er twee producten ontstaan: de vetoplosbare (lipofiele) delen die we essentiële olie noemen en het destillatiewater met de wateroplosbare (hydrofiele) delen oftewel het hydrolaat of hydrosol.
Hydrolaten zijn dus de andere schepping van het destillatieproces. Ze zijn een op zichzelf staand natuurlijk product. Door de veelheid aan inhoudsstoffen zijn ze therapeutisch sterk werkzaam en kunnen ze niet synthetisch in het laboratorium geproduceerd worden.
In feite kan van elke stoomgedestilleerde plant een hydrolaat betrokken worden. In Nederland zijn er een aantal in de handel te weten ceder, den, hamamelis, helicryse, jeneverbes, johanneskruid, roomse kamille, korenbloem, lavendel, oranjebloesem, kruizemunt, pepermunt, roos, rozemarijn en citroenverbena.
Werking
Je zou kunnen zeggen dat de microdruppels essentiële olie het hydrolaat de geur en smaak geven, terwijl de wateroplosbare plantbestanddelen verantwoordelijk zijn voor de therapeutische werking. Wateroplosbare bestanddelen zijn o.a. carboxylzuren, tanninen, flavonoïden en sesquiterpeenalcoholen.
Zo is bijvoorbeeld bij rozenwater het gevormde fenylethylalcohol het bestanddeel dat voor een groot deel de geur bepaalt. Dit hydrolaat geurt voor veel mensen aangenamer dan de essentiële olie.
Hydrolaten zijn een complementair deel van de aromatherapie, maar worden vaak vergeten. Ze worden meestal gezien als afvalproducten van de destillatie en als een zwak aftreksel van essentiële oliën. Niets is minder waar! Hydrolaten zijn de ware aromatherapie. Je zou ze als de homeopathie binnen de aromatherapie kunnen beschouwen. Als je ze een plaats in de natuurgeneeskunde wilt geven, dan staan ze tussen de Bachbloesems en de essentiële olie in. Natuurlijk aromatisch water ofwel een hydrolaat bevat de levenskracht van de plant.
Alle hydrolaten hebben een sterk genezende werking en soms wordt de therapeutische werking van de essentiële olie overtroffen. Omdat ze een zachte werking hebben, zijn hydrolaten geschikt bij de behandeling van kinderen, zwangeren en ouderen. U kunt de hydrolaten onverdund op de huid toepassen. Alle hydrolaten zijn verkoelend, ontstekingsremmend en genezend.
Goed om te weten
- Verse hydrolaten zijn zuiver en bacterievrij.
- Bewaar uw hydrolaten in de koelkast of zo koel mogelijk.
- Het is aan te raden uw hydrolaten binnen anderhalf jaar op te gebruiken.
- Hoe zuurder het hydrolaat (lage pH), des te langer is het hydrolaat houdbaar.
- Oude hydrolaten kunnen in het bad gebruikt worden of tegen mierenoverlast in de tuin.
- Men dient rekening te houden met het feit dat er gedestilleerd water in de handel is waarin druppels essentiële olie zijn opgelost (middels een emulgator). Vaak ontbreken de wateroplosbare delen, waardoor dit product een andere werking bezit.
- Soms drijven er kleine vlokjes in het hydrolaat. Dit is geen vervuiling van het water, maar het zijn minuscule plantendeeltjes. Filteren met behulp van een simpele papieren koffiefilter is hier het devies.
Lees verder over huidverzorging met hydrolaten en overige toepassingen.