Kamille

Roomse kamille is geen familie maar wel sterk verwant met de echte of blauwe kamille (Matricaria chamomilla). De planten lijken ook op elkaar. Beide soorten bloeien met op madeliefjes lijkende bloemen. Roomse kamille is echter veel kleiner en is een bodembedekker. Hoger dan 20 cm wordt de wilde plant meestal niet. In siertuinen staat de roomse kamille vaak bekend als loop- of tredkamille. Bij contact geeft de plant een sterke kruidige en licht fruitige geur af. De geur doet denken aan appels. Voor de olie wordt meestal een gekweekte variëteit gebruikt met volledig witte bloemhoofdjes. De plant is inheems in grote gebieden van Zuidwest-Europa (Frankrijk, Spanje), maar is tegenwoordig te vinden in grote delen van Europa, Noord-Afrika en West-Azië. Naaste familieleden in onze streken zijn o.a. de gele kamille (Anthemis tinctoria) en valse kamille (Anthemis arvensis). De verouderde Latijnse naam voor Roomse kamille is Anthemis nobilis. De naam ‘nobile’ – ‘edel’ geeft aan dat de therapeutische kwaliteiten van de plant nog meer werden gewaardeerd dan de echte kamille.

Oliën uit dezelfde familie zijn o.a. blauwe kamille (Matricaria chamomilla), duizendblad (Achillea millefolium), helicryse (Helichrysum italicum) en Marokkaanse kamille (Ormenis mixta). Roomse kamille heeft een lange en grote medicinale traditie in vooral het Middellandse Zeegebied. In het oude Egypte en antieke Griekenland had roomse kamille een centrale plaats. Ook in noordelijker streken werd de plant gewaardeerd. Het was één van de negen heilige kruiden in de Saksische cultuur. In Engeland werd de plant vanaf de Middeleeuwen verbouwd. Bloemen van vele kamillesoorten bevatten een kleurloze tot lichtgele inhoudstof – matricine – dat tijdens het destillatieproces uiteenvalt tot het blauwe chamazuleen. Vooral de bloemen van de echte kamille bevatten veel matricine en dus na destillatie een hoog gehalte aan chamazuleen.

Roomse kamille bevat tot 4% van deze ontstekingsremmende inhoudsstof. Roomse kamille olie is speciaal omdat het van alle oliën de hoogste percentages rustgevende esters bevat. En de esters in roomse kamille komen niet of nauwelijks in andere essentiële oliën voor. Ze zorgen voor de belangrijkste werkingen van de olie: ontspannend, sterk krampstillend, pijnverdovend en ontstekingsremmend. En de olie is zeer veilig voor de huid. Dus ook jonge kinderen, ouderen en mensen met een tere huid kunnen roomse kamille zonder problemen gebruiken.

Roomse kamille is de klassieke rustgever en ontspanner in de aromatherapie. Zelfs al in zeer lage doseringen heeft de olie een groot effect op lichaam en geest. Overal waar spanning, geïrriteerdheid en stress heerst, ontspant roomse kamille (Wilkinson 1999). Spanningen die uitlopen op pijn en verkramping (zowel glad als dwarsgestreept spierweefsel) worden door roomse kamille gekalmeerd (o.a. Sándor 2018). Roomse kamille is één van de eerste keuze oliën bij spanningshoofdpijn. Heel goed is roomse kamille te combineren met oliën als zoete marjolein, geranium, scharlei of lavendel. Onrust en psychische shock zijn te verzachten door roomse kamille. Bijvoorbeeld door te verdampen of een druppel op de polsen of zonnevlecht. Roomse kamille is veilig (Johnson 2017) en zeer geschikt voor kinderen, vooral als ze last hebben van onrust en slecht slapen door spanning.

De opbrengst aan essentiële olie voor roomse kamille ongeveer 1,7%. Dat wil zeggen dat er rond de 85 kilo bloeiend kruid nodig is voor 1 liter olie. De kleur van roomse kamille olie is licht geel met soms een blauwe waas dat verdwijnt naarmate de olie veroudert. De intense geur is warm, zoet en kruidig, licht fruitig met een ondertoon die aan thee doet denken. De geur is meer uitgesproken dat andere kamille oliën. Vervalsingen met o.a. de goedkopere Marokkaanse kamille (Ormenis mixta) komen voor. De geurindustrie maakt zuinig gebruik van roomse kamille in bloemige parfums. De olie wordt gezien als hartnoot. Soms wordt kamille verwerkt in mondverzorgingsproducten.

Er bestaat een grote variatie in inhoudsstoffen in roomse kamille olie. Echter het overgrote deel bestaat uit esters in de vorm van angelaten en butyraten.

Monoterpenen (0-6%): o.a. a- en β-pineen, camfeen, sabineen (0-6%), β-myrceen, γ-terpineen, terpinoleen, a-thujeen

Sesquiterpenen (tot 10%): o.a. β-caryophylleen (0-10%), copaeen, δ-cadineen, chamazuleen (0-4%)

Monoterpenolen (tot 10%): o.a. trans-pinocarveol (0-5%), borneol (0-5%), anthemol Sesquiterpenolen (tot 5%): o.a. farnesol, nerolidol, bisabolol

Monoterpeenketonen (0-13%): o.a. pinocarvon (0-13%)

Aldehyden (0-10%): o.a. myrtenal (0-10%)

Esters (70–80%): vooral angelaten (o.a. isobutyl-/ butyl-/isoamyl-, 3-methylpentyl angelaat) en butyraten (o.a. isobutyl-/iso butyraat, 3-methylpentyl isobutyraat)

Oxiden: o.a. 1.8-cineol (0-10%)

Lactonen (tot 0,6%): nobiline, 3-epinobiline

Microbendodend (Bail 2009), sterk ontkrampend, pijnverdovend/-verminderend, ontstekingsremmend, anti allergisch (anti- histamine), wond genezend, ontspannend, rustgevend, kalmerend, antidepressivum (Kong 2017), angstverminderend .

In de aromaverdamper: geeft roomse kamille een zoete, typische kamillegeur die misschien beter te verdragen is in een mengsel met bijvoorbeeld lavendel, lavandin, cisteroos, bergamot, geranium, scharlei, petitgrain, roos, scharlei en/of neroli. De olie brengt kalmte en bevordert ontspanning. Verdamp de olie alleen of samen met lavendel, scharlei of zoete marjolein bij slapeloosheid, rusteloosheid, nervositeit, geïrriteerdheid, angst, emotionele shock en depressieve stemmingen (o.a. Kong 2017). Roomse kamille is een goede olie om de spanning en angst (Setzer 2009) te verlichten voor een operatie of stresssymptomen te verlichten (Cho 2013). De olie kan daarvoor worden verdampt of in een huidolie worden verwerkt. Bij slaapstoornissen is een verdampingsolie met roomse kamille of een huidolie het proberen waard (Moss 2006). De olie is zo sterk krampstillend dat het bij een acute astma-aanval ingezet kan worden voordat er professionele hulp verschijnt.

Op de huid: zie algemene toepassingsregels. Roomse kamille is ideaal in de huidverzorging. Het is één van de weinige oliën die in te zetten is bij een (over)gevoelige huid. De olie is tegelijkertijd ontstekingsremmend en anti allergisch en daardoor in te zetten bij huidirritaties, huidontstekingen, netelroos (urticaria) en jeuk die door allergie zijn ontstaan. Hierbij kan roomse kamille goed met blauwe kamille worden gemengd in een basisolie. De ontstekingsremmende en jeukstillende kwaliteiten zie je ook terug in de behandeling van acne, verbrande huid, traag genezende wonden (Hur 2004) en jeukende huid. Couperose en zeer gevoelige huid kunnen meestal zonder problemen door roomse kamille worden verzorgd. Roomse kamille versterkt weefsel en is een uitstekende zuiveraar. Behandel tepelontstekingen tijdens de zoogperiode ook met roomse kamille. De pijnverdovende en krampstillende werking van roomse kamille is ook toe te passen in een wrijfolie bij spierkrampen en –pijnen, reumatische pijnen, jichtpijn en fibromyalgie. Door de ontkrampende werking verzacht roomse kamille spanningshoofdpijn. Pijn en jeuk door insectenbeten worden door roomse kamille verlicht. Desnoods een pure druppel op de aangedane plek. Stemmingswisselingen bij PMS en in de overgangsperiode worden gereduceerd door roomse kamille.

In het bad: zie algemene toepassingsregels. Via baden is roomse kamille te gebruiken bij huidontstekingen, spier- en gewrichtsklachten; een bad met roomse kamille is krampstillend bij pijnlijke en moeilijke menstruatie en bij PMS, als rustgever bij stress.

In de aromaverdamper: enkele druppels naar eigen voorkeur .

Op de huid: maximaal 4% bij volwassenen – bij lokaal gebruik.

In het bad: maximaal 5 druppels in een vol bad.

Zie ook de algemene toepassingsregels

Roomse kamille is non-toxisch, niet irriterend en niet sensibiliserend. In fysiologische doseringen (tot 1 %) is de olie veilig (Johnson 2017).  Hoewel roomse kamille in lage doseringen zelfs allergische huiduitslag kan verminderen, kan de olie bij mensen met een overgevoeligheid voor composieten contactallergie veroorzaken. Boosdoener in dit geval zijn de aanwezige lactonen (nobiline). De kans op allergische reacties is groter als roomse kamille is vervalst met andere kamilleoliën.