Hoe kan essentiële olie antiviraal werken?

Hoe kan een essentiële olie antiviraal werken?

Een essentiële olie is veel meer dan alleen een lekkere geur. Sommige essentiële oliën werken duidelijk antiviraal. Al lange tijd weten we dat essentiële oliën effectieve bestrijders zijn van bacteriën en schimmels. Maar er wordt de laatste tijd steeds meer bekend over de actieve rol van essentiële oliën bij het verminderen van de influenza symptomen en verspreiding van virussen. Zo is bekend dat verschillende oliën al heel vroeg in het infectieproces (waarbij ze een gastcel overnemen en zich vermeerderen) de influenza kunnen bestrijden. Voor de duidelijkheid: studies met het nieuwe Coronavirus zijn nog lang niet voorhanden dus alles wat in deze tekst staat kun je niet zomaar betrekken op het Coronavirus!

Antivirale essentiële oliën

Tea tree (Melaleuca alternifolia) heeft duidelijk antivirale kwaliteiten. Het remt het virus al in de eerste stadia voordat het virus zich in de cel nestelt (Garozzo et al 2009, Garozzo et al 2011, Garozzo et al 2013, Li et al 2013). Als tea tree olie werd verneveld in een diffuser in een kleine, afgesloten ruimte, waren bijna alle influenza virussen in de lucht binnen 10 minuten verdwenen en na 15 minuten was geen enkel virus meer te vinden (Usachev 2013). Ook eucalyptusolie (Eucalyptus polybractea) bereikte een aantal van 0 virussen in de lucht na 15 minuten (na een verdamping van 15 seconden in een diffuser).

Andere oliën hadden iets langer tijd nodig maar vertoonden allemaal een sterke vermindering van de virale groei. Voorbeelden zijn kaneelblad (Cinnamomum zeylanicum), bergamot (Citrus bergamia), lemongrass (Cymbopogon flexuosus), eucalyptus (Eucalyptus globulus) en tijm (Thymus vulgaris).

Uit onderzoeken blijkt dat essentiële oliën of bestanddelen uit essentiële oliën een duidelijke virusdodende werking kunnen hebben op bijvoorbeeld het Herpes simplex virus. Zo is bekend dat een aantal essentiële oliën het herpesvirus kunnen bestrijden. Voorbeelden zijn pepermuntolie (Mentha x piperita) (Schumacher 2003), citroenmelisse (Melissa officinalis), anijs (Pimpinella anisum) en steranijs (Illicium verum) (Schnitzler 2019). In de studies werden  de oliën echter inwendig of op de huid ingezet. Vooral citroenmelisse is uitgebreid ingezet: influenza A virussen die behandeld waren met citroenmelisse olie, waren niet in staat om zich aan een gastcel te hechten (Pourghanburi 2016). Er zijn oliën waarvan is aangetoond dat ze niet in de eerste stadia van het virus ingrijpen, maar later in het proces. Een voorbeeld is patchouli (Pogostemon cablin) en zdravetz (Geranium macrorrhizum). Concreet betekent dit dat het verdampen van onder andere tea tree olie door middel van een goede diffuser een effectieve methode is om zich te ontdoen van virussen.

Essentiële oliën en het coronavirus

Om nog eens duidelijk te stellen: er zijn nog geen essentiële oliën getest op het huidige coronavirus, zodat we ook niet weten of essentiële oliën een effect hebben op dit nieuwe virus. Maar de vraag die men wel kan men stellen of verdamping van essentiële oliën kunnen bijdragen als verdediging/bestrijding van virussen in het algemeen. Het lijkt logisch om essentiële olie te verdampen tijdens de epidemie en buitenshuis en op het werk een inhaler te gebruiken met bijvoorbeeld tea tree, eucalyptus en/of pepermunt. Om misverstanden over het coronavirus en het gebruik van essentiële oliën te voorkomen, zijn hier een paar aanvullingen op zijn plaats.

Allereerst: er is (nog) geen onderzoek beschikbaar naar de werking van essentiële oliën op dit nieuwe coronavirus. Daarom kunnen we ook absoluut geen behandeling adviseren voor deze infectie. Onderzoek naar de antivirale eigenschappen van essentiële oliën is tot nu toe beperkt tot laboratoriumonderzoek. Resultaten van dit soort onderzoek is niet direct te vertalen naar gebruik in de praktijk bij mensen die besmet zijn met het virus. Sommige oliën of bestanddelen van oliën zijn mogelijk effectief tegen een virus, maar dat zegt nog niets over de werking bij een ander virus: wat tegen het ene virus werkt, betekent nog niet dat het ook tegen een ander virus werkt. Wel kunnen we stellen dat essentiële oliën nuttig kunnen zijn bij de behandeling van milde symptomen. Zo kunnen essentiële oliën bijdragen aan gezonde luchtwegen (o.a. tea tree, eucalyptus, ravintsara, kajeput, niaouli en mirte).

Essentiële oliën passen wel goed bij vermindering van angst en onrustgevoelens die deze onzekere tijd met zich mee brengt. Lavendel in combinatie met een citrus zoals mandarijn of sinaasappel brengt meer rust en ontspanning.

Literatuurlijst is aan te vragen bij Stichting Aromatherapie & Natuurlijke Gezondheidszorg Ontwikkeling

Dit artikel is geschreven door Drs. Harmen Rijpkema, medisch antropoloog en aromatherapeut. Hij is werkzaam bij Stichting SANGO. Met meer dan 35 jaar ervaring in aromatherapie geeft hij diverse cursussen en opleidingen rondom dit bijzondere thema. Harmen is auteur van vele artikelen en diverse boeken over aromatherapie, waaronder het Aromecum waarvan eind 2021 de 10de druk is verschenen.