Roos

Ik geloof dat je wel kan stellen dat de roos de meest beschreven bloem is dat symbool staat voor vele deugden en emoties. De roos is verbonden met Venus en is het symbool geworden van schoonheid en liefde. Er is bijna geen andere geur dat ons hart zo sterk raakt als de geur van de roos. Roos helpt mee het hart te openen als het door verdriet gesloten is. Er bestaat een Turkse legende die het verhaal vertelt over het ontstaan van de rode roos. De liefde van een nachtegaal voor een witte roos was zo sterk dat het vogeltje in haar verlangen naar de geur zich aan de doornen prikte en met haar bloed de witte roos rood kleurde. De doornen van de rozenstruik zijn ook een prachtig metafoor voor de pijn die men doorlopen moet (de doornen) voordat men de liefde kan bereiken (de roos).

Het land bij uitstek waar de roos wordt gekweekt en geëerd, is Bulgarije. Hier, in de Rozenvallei in het hart van Bulgarije, wordt al driehonderd jaar de damaskroos gekweekt. In mei en juni geuren de roze bloemen en worden ze met de hand geplukt. Het liefst voor zonsopgang zodat de olie nog in de bloemen zit. Het plukken en verwerken van rozenblaadjes moet gebeuren in drie weken tijd!

Om het zich enigszins voor te stellen: 1 hectare (!) rozenstruiken levert 1 liter olie per jaar op. De prijs van 1 liter wisselt sterk, maar ligt nu rond de 10.000 euro.

De verse rozen worden gedestilleerd met water en waterdamp dat uiteindelijk rozenolie en rozenwater (rooshydrolaat) oplevert. Opvallend aan rozenolie is het hoge gehalte (20-25%) aan rozenwassen (stearoptenen). Deze wassen stollen onder de 16°C. Dus u kunt dat testen door rozenolie een korte tijd in de koelkast te bewaren. Dan is de olie vast geworden en dat is één van de manieren te herkennen of u een echte rozenolie heeft aangeschaft.

Aan rozenolie en rozenwater worden vele eigenschappen en werking toegeschreven. Zowel effecten op het lichaam als op de psyche. Zo is het bijvoorbeeld aan Russische en Bulgaarse onderzoekers te danken dat verschillende genezende kwaliteiten van rozenolie bekend zijn geworden. Zo wordt in Rusland het gebruik van roos bij lever- en galproblemen (Rosanol^®) en effecten op het hart: met als eenvoudigste recept: 1 theelepel honing met 1-3 druppels rozenolie; 1 x daags voor het ontbijt innemen. Een heerlijke bijkomstigheid is dat uw huid nog dagenlang licht naar roos geurt. Deze behandeling is niet alleen voor lever, gal en hart een voordeel, maar ook voor de maag.

Psychisch werkt roos ontspannend, kalmerend en werkt als een antidepressivum. De olie wordt toegepast bij mensen die zich emotioneel terugtrekken, depressief zijn, bij mensen die gebukt gaan onder gevoelens van schaamte, jaloezie en bitterheid, en bij mensen die te maken hebben met verlies of verraad.

De olie kan worden verdampt of er kan een huidolie van worden gemaakt. Rozenolie is zacht en kan door de geurkracht sterk worden verdund. De olie is al werkzaam met 5 druppels op 50 ml basisolie.

Wetenschap

Is er in de wetenschappelijke literatuur iets van bovenstaande eigenschappen terug te vinden?

Jazeker, hoewel er maar weinig klinische studies naar de effecten van rozenolie bij mensen is gedaan.

Een overzicht uit 2017 liet zien dat in alle beoordeelde studies sprake was van lichamelijk en psychische ontspanning, van pijnverdovende effecten en dat rozenolie als een antidepressivum werkte.  Er werden geen bijwerkingen aangetroffen (Mohebitabar 2017). Een studie uit 2007 liet de effecten van rozenolie zijn via een huidolie. Om beïnvloeding via de geur te voorkomen droegen de 40 proefpersonen een ademmasker. Men testte bloeddruk, ademfrequentie, zuurstofverzadiging van het bloed, polsslag en huidtemperatuur. Emotionele reacties werden gemeten aan de hand van scores. Vergeleken met een placebo veroorzaakte rozenolie een verlaging van de ademfrequentie en systolische bloeddruk dat een indicatie is voor een afname van de autonome opwinding of prikkeling. Op emotioneel niveau beoordeelden de personen in de rozengroep als meer rustiger/kalmer, meer ontspannen en minder alert dan personen in de controlegroep. Deze bevindingen lijken een ontspannend effect van rozenolie te bevestigen en geeft bewijs voor gebruik van rozenolie bij stress en depressie (Hongratanaworakit 2007).

Een zeer recent onderzoek heeft de nodige aandacht gekregen in de media: de geur van rozenolie vermindert effectief werkstress bij dagelijks gebruik onder verpleegkundigen.

Het komt erop neer dat inademing van roos een positieve uitwerking heeft op werkstress. De Iraanse onderzoekers concludeerden dat geur werkstress kan verminderen. Hoe is er getest?

118 verpleegkundigen werden verdeeld in drie groepen: een rozengroep, lavendelgroep en – als placebo – een sesamgroep. In de studie wisten de deelnemers niet welke geur ze ontvingen in een 0,5 ml. buisje dat aan het bovenste knoopje van hun werkkleding werd gebonden, net voor de start van het werk. Het buisje was ongeveer 20 centimeter van hun neus verwijderd. De verpleegkundigen gebruikten het buisje twee uur per dag en dat vier weken lang. Voorafgaand aan het onderzoek werden geen verschillen in werkstress tussen de drie groepen gemeten. Op verschillende momenten in de vier weken werd er getest. Zowel de roos- en de lavendelgeur hielpen stress te verminderen, maar roos werkte het sterkst. Sesam (een vette plantolie) had totaal geen effect.

De onderzoekers concludeerden een duidelijk positief effect van roos op stress op lange termijn. De invloed van rozengeur is een veilige en zachte methode om het welzijn van verpleegkundigen op de arbeidsplek te verbeteren. En het zou eventuele medicatie geheel of deels kunnen vervangen (Emadikhalaf 2023).

Literatuur:

Mohebitabar, S. et al – Therapeutic efficacy of rose oil: a comprehensive review of clinical evidence – Avicenna Journal of Phytomedicine 2017; 7(3): 206-213

Hongratanaworakit, T. – Relaxing effect of rose oil on humans – Natural Product Communications 2009; 4(2): 291-296

Mileva, M. et al – Rose flowers – a delicate perfume or a natural healer? – Biomolecules 2021; 11(1): 127       doi: 10.3390/biom11010127

Emadikhalaf, M. et al – Effects of rose and lavender scents on nurses’ job stress: a randomized controlled trial – Explore 2023; 19(3): 371-375

Dit artikel is geschreven door Drs. Harmen Rijpkema, medisch antropoloog en aromatherapeut. Hij is werkzaam bij Stichting SANGO. Met meer dan 35 jaar ervaring in aromatherapie geeft hij diverse cursussen en opleidingen rondom dit bijzondere thema. Harmen is auteur van vele artikelen en diverse boeken over aromatherapie, waaronder het Aromecum waarvan eind 2021 de 10de druk is verschenen.