Fijnstof en vooral de kwalijke gevolgen ervan is tegenwoordig een steeds groter thema. Er worden ook wel eens vragen gesteld omtrent de verdamping van water en essentiële oliën in een ruimte. Hoe zit het dan met fijnstof?

Fijnstof wordt gedefinieerd als alle deeltjes die in de lucht zweven en kleiner zijn dan 10 micrometer. Ze zijn van verschillende herkomst, grootte en chemische samenstelling. De in de lucht rondzwevende fijnstof staat ook vaak bekend als aerosolen. De afkorting voor fijnstof is PM (Particular Matter). Hoe kleiner de deeltjes, hoe schadelijker het in principe is: de kleinste deeltjes komen namelijk in de longen terecht.
Deze fijnstof is vaak afkomstig van verkeer, industrie, veehouderijen, elektriciteitscentrales, woningen (o.a. houtkachel, bakken en braden), natuurlijke bronnen zoals zeezout, saharastof of stof uit en van de bodem.

Nee, wel vaak maar niet altijd. Op eilanden is ook veel fijnstof, maar dat is afkomstig van de zee: het zeezout, dat in de lucht aanwezig is. Dat fijnstof is juist gezond voor de longen!
Bij verantwoord gebruik kunnen essentiële oliën precies hetzelfde positieve effect veroorzaken: o.a. versterken van de luchtwegen Er wordt steeds meer bekend over hoe essentiële oliën kunnen bijdragen aan het voorkomen van longaandoeningen (o.a. Kfoury 2016). Ze kunnen blijkbaar de invloeden van luchtvervuiling compenseren. Oliën of bestanddelen van oliën kunnen worden ingezet ter preventie en behandeling van o.a. longaandoeningen die zijn veroorzaakt door luchtvervuiling. En kunnen dus beschermen tegen de schadelijke invloeden van slechte lucht. De oliën werken als een anti-oxidant en ontstekingsremmend. En dit is maar één van de studies die de gezondheidsaspecten van oliën benadrukken.

Een ultrasonore diffuser produceert ook negatieve ionen die meehelpen de lucht te zuiveren doordat ze stof neerslaan. Deze negatieve ionen binden zich aan stofdeeltjes, waardoor ze zwaarder worden en neerslaan. Daarnaast brengen deze verdampers ook pure essentiële oliën in de lucht die zich hechten aan het water en een soort bos effect geven in huis.
Het hele concept van bosbaden (Shinrin Yoku) laat zien dat bossen fantastisch zijn in het verminderen van stress in de mens. Bossen die hoge gehaltes aan fijnstof in de vorm van essentiële oliën (terpenen) uitwasemen. Opsnuiven van de etherische oliën uit bomen laat een stresssymptoom als hoge bloeddruk verminderen als de geur aangenaam wordt gevonden. De voordelen van o.a. het inademen van de uitwasemende oliën uit het bos is ook wetenschappelijk onderzocht (Cho 2017) en de onderzoekers stelden zelfs voor de oliën voor de behandeling van verschillende aandoeningen.

Het containerbegrip ’fijnstof’ moet dus worden genuanceerd: fijnstof die schade kan berokkenen en fijnstof die goed kan zijn voor onze gezondheid en op peil houden van onze weerstand. De eenzijdige berichtgeving momenteel in de media benadrukt vooral de bedreiging van alle soorten fijnstof voor onze gezondheid.
De fijnstofmeters meten helaas alle soorten fijnstof zonder enig onderscheid te maken. Zelfs water in de lucht wordt bij veel fijnstofmeters ook al gemeten als fijnstof. Dan lijkt dus zwemmen, baden en vakanties aan zee dus zelfs gevaarlijk voor onze gezondheid. Dat is toch wel een onzinnige conclusie net zo als het afraden om nog de bossen in te trekken. Zelfs de kuuroorden in het Zwitserse Davos zouden dan nu plotseling als schadelijk voor de gezondheid worden gezien.

Drs. Harmen Rijpkema
Stichting Sango – Breda

Kfoury, M. et al – Essential oil components decrease pulmonary and hepatic cells inflammation induced by air pollution particulate matter – Environmental Chemistry Letters 2016; doi: 10.1007/s10311-016-0572-4

Cho, K.S. et al – Terpenes from Forests and Human Health – Toxicological Research 2017; 33 (2): 97-106

Rijpkema, H. – Aromecum, Aromatherapie van Absint tot Zonnebloem, 11de druk 2024.