Salie

Alle salie’s (ongeveer 900 soorten) zijn rijk aan vluchtige oliën. Ze komen over de hele wereld voor, maar hebben een voorkeur voor de warmere regio’s met droge, zonnige hellingen. De gewone salie is een klein, altijdgroen struikje tot 80 cm. hoog met veel takken en zachte grijsgroene bladeren. Violet paarse, roze of witte bloemen verschijnen in de zomer. De gewone salie wordt al eeuwenlang gecultiveerd in Europa, maar de oorsprong ligt vermoedelijk in Azië. De naam ‘Salvia’ komt van het Latijnse salvere dat gezond zijn/worden betekent en duidt op de gezondheidsbrengende kwaliteiten van de plant. Door de Indianen aan de Noord Amerikaanse westkust is de witte salie (S. apiana) al eeuwen in gebruik als zuiveringsmiddel voor huizen. De rook van de bladeren zou vrede en genezing brengen. Andere salvia soorten die essentiële olie produceren zijn scharlei (S. sclarea) en Spaanse salie (S. lavandulaefolia).

De opbrengst aan essentiële olie is voor de gewone salie 1 – 2%. Dat wil zeggen dat er tussen 50 en 100 kg plantenmateriaal nodig is voor 1 liter olie. De kleur van salie olie is kleurloos tot lichtgeel. De geur is krachtig, fris en kruidig met een ondertoon van kamfer. Salie wordt verwerkt in frisse en kruidige mannengeuren en wordt gekarakteriseerd als topnoot. Verder is salie een ingrediënt in tandpasta’s en anti transpiratiemiddelen. 

Monoterpenen (tot 20%): pinenen (tot 8%), camfeen (tot 7%), myrceen, -terpineen, limoneen, -ocimenen, p-cymeen

Sesquiterpenen (± 12%): -caryophylleen, aromadendreen, allo-aromadendreen, -humuleen, cadinenen

Monoterpeenalcoholen: linalol (0,5-12%), terpineen-4-ol (4%), -terpineol (5%), -terpineol, borneol, thuyanol, salviol

Sesquiterpeenalcoholen: viridiflorol

Esters: methyl isovaleraat, bornyl acetaat, linalyl acetaat

Oxiden: cineol (tot 14%)

Ketonen: – thujon (tot 33%), -thujon (tot 14%), kamfer (1-26%), fenchon

Veel kwaliteiten van salie olie zijn afgeleid van gebruik van het kruid. Salie is anti-bacterieel (Staph. aureus, Klebsiella, Pseudomonas, Clostridium sporogenes), anti-viraal, schimmeldodend (candida), zweetremmend, slijmlosmakend, immuunstimulerend, mogelijk lipolytisch (afbraak van vetten), samentrekkend (op de huid), mogelijk hormonaal (oestrogeen- werking), algemeen stimulerend. 

In de aromaverdamper: verspreidt salie olie een kruidachtige geur, die zuiverend en opbouwend is. De olie is goed te mengen met citrusoliën, lavendel, rozemarijn en rozenhout. Bij alle vormen van verkoudheid kan salie olie met haar slijmlosmakende eigenschappen snel verlichting geven. Salie is immuun stimulerend: te gebruiken bij alle bacteriële infecties, kou en griep. 

Op de huid: zie algemene toepassingsregels. In de huidverzorging is salie te gebruiken bij ontstoken of vette huid, cellulitis, psoriasis, etterende wonden en insectenbeten. Salie werkt huidherstellend en helpt de vorming van ‘mooi’ littekenweefsel. Een druppel salie in wat water is een spoelmiddel bij ontstoken tandvlees. Maximaal 3 keer per dag. Salie is een tonicum op de lymfe. 

In het bad: zie algemene toepassingsregels. Vooral voetenbaden met salie zijn regulerend bij overmatig zweten. Verder is salie in te zetten bij menstruatie- en menopauzeklachten (‘opvliegers’).

In de aromaverdamper: enkele druppels naar eigen voorkeur .

Op de huid: maximaal 4% bij volwassenen – bij lokaal gebruik.

In het bad: maximaal 5 druppels in een vol bad. 

Salie olie is in lage doseringen non-toxisch, niet irriterend en niet sensibiliserend. Bij overdosering en inwendig gebruik kan salie (neuro)toxisch zijn: via het centrale zenuwstelsel kan salie verlammingen, epileptische aanvallen en hartklachten veroorzaken. Het zijn de thujon en kamfer bestanddelen die hier verantwoordelijk voor zijn. Salie olie met een thujongehalte tussen de 50 en 80% moet gemeden worden. Verder remt salie de melk- productie tijdens de zoogperiode.