Amandel (zoete)

Het Prunusgeslacht bestaat uit zo’n 430 verschillende soorten struiken en bomen. Ze komen voornamelijk voor in de noordelijke gematigde streken en Zuid-Amerika. Deze familie omvat zowel bekende gewassen met eetbare steenvruchten zoals kersen, pruimen, abrikozen, perziken en amandelen als soorten met prachtige bloesems. De amandel, die nauw verwant is met de perzik, is waarschijnlijk ontstaan in het oostelijk Middellandse Zeegebied en heeft een klimaat met hete, droge zomers nodig om veel vrucht te dragen. De boom wordt meestal niet hoger dan 5 meter. Eind winter of begin voorjaar verschijnen de ongesteelde witte of roze bloemen aan de kale takken. Deze maken in de zomer plaats voor de platte, donzige vruchten, die veel weg hebben van een kleine, verdroogde perzik. Deze splijt open als hij droog is en laat zijn door een broze schil omhulde pit (noot) los; deze pit bevat op zijn beurt de eigenlijke amandel. De zoete amandel is de meest gekweekte notenboom in de wereld, voornamelijk in het Middellandse Zeegebied, Californië en Zuid-Afrika.

Naast de zoete amandel bestaat er nog een tweede variëteit, de Prunus amygdalus var. amara oftewel de bittere amandel, die grotere bloemen draagt. Deze bittere amandel wordt verwerkt in nagerechten en bakkerswaren (o.a. bitterkoekjes). Persing uit noten van beide variëteiten geeft amandelolie, maar alleen de persing uit de zoete amandel is geschikt voor uitwendig gebruik. Als de olie uit de pit van de bittere amandel geperst is, blijft er een perskoek over. Deze wordt 12-24 uur gemacereerd in water waardoor een essentiële olie ontstaat uit de stof amygdaline, een blauwzuurglycoside. Een zeer toxisch onderdeel van deze essentiële olie is cyanide of Pruisisch zuur, dat samen met het aanwezige benzaldehyde de karakteristieke geur en smaak vormen. Deze stof is 1000 keer giftiger dan boldo olie, de meest toxische essentiële olie. De essentiële olie van de bittere amandel is bijna identiek aan de essentiële olie uit de pitten van de abrikoos en de perzik.

Amandelpitten bevatten ongeveer 55% olie. Dat wil zeggen dat er ongeveer 2 kg amandelen nodig is voor 1 liter olie. Voor een goede voedingsolie en/of huidolie is het vanzelfsprekend dat de olie koudgeperst wordt en van biologische afkomst is. Zoete amandelolie is een bleekgele, heldere, praktisch reukloze olie die grote gelijkenis vertoont met abrikozenpitolie en perzikpitolie (geraffineerde amandelolie bezit helemaal geen geur). Soms ruikt de olie licht naar marsepein. De smaak doet in de verte aan noten denken. In vergelijking met abrikozenpitolie is amandelolie goedkoper, mogelijk omdat het oliegehalte in de amandel hoger is dan in de abrikozenpit. De olie is duidelijker vetter in textuur en smaak dan abrikozenpitolie. Amandelolie bestaat vooral uit oleïnezuur, een enkelvoudig onverzadigd vetzuur, en met een kleine hoeveelheid linolzuur en verzadigde vetzuren. De olie lijkt in samenstelling sterk op olijfolie maar bevat geen chlorofyl dat wel in olijfolie aanwezig is. Amandelolie bevat vele vitamines (B1, B2, B6 en een kleine hoeveelheid vitamine E), mineralen en fytosterolen.

VV’s: 6 – 10% voornamelijk palmitinezuur (± 7 %) en stearinezuur ± 2%)

EOV’s: 64 – 82% voornamelijk ole.nezuur (± 65%) en palmitoleenzuur (± 0,5%)

MOV’s: 8 – 35% voornamelijk linolzuur (± 30%)

* bronnen: Kusmirek 2002 en Enig 2000

Verzachtend (bij zonnebrand), zeer huidverzorgend en voedend, jeukverlichtend, beschermend, ontspannend voor de huid.

Als basisolie: 100% of 50% toevoeging. Zoete amandel is de klassieke basisolie voor massages en lichaamsverzorging. Al vanaf de Romeinse tijd wordt amandel gebruikt als huidolie.

• Net als abrikozenpitolie beschermt, verzorgt en voedt amandel de huid en maakt het de huid soepel.
• De olie is vet en kan dunner en minder vet gemaakt worden door het te mengen met een goede biologische koud geperste zonnebloemolie.
• Voor lichaamsmassage is de olie ideaal. Amandelolie kan voor elk huidtype gebruikt worden, maar omdat het langer duurt voordat de olie door de huid wordt opgenomen, is de olie zeer geschikt voor een droge, verharde en ruwe huid.
• Door de vettere textuur heeft amandel een voedende en huidbeschermende functie.
• Amandel is een goede olie voor baby’s met een droge en schilferige huid, en zeer effectief bij luieruitslag.
• Amandelolie werkt jeukverlichtend bij eczeem en psoriasis.
• Amandel wordt geassocieerd met sterke nagels. Daarvoor kunt u een paar druppels amandelolie warm maken in uw hand en in de nagelriem masseren.

Amandel bestaat voor een groot deel uit enkelvoudig onverzadigde vetzuren (eov’s), met name oleïnezuur. Dit vetzuur wordt ook geproduceerd door onze huidklieren. De olie is goed te gebruiken in de keuken, vooral in salades (1 koffielepel) en cakes. Er is aangetoond dat eov’s doeltreffend zijn in het verlagen van het LDL cholesterol zonder het HDL te verlagen. Teveel inname van enkelvoudig onverzadigde vetzuren kan de werking van meervoudig onverzadigde vetzuren en de aanmaak van prostaglandines beïnvloeden. Het eten van amandelen zou bijdragen aan het verlagen van cholesterolspiegels in het bloed. Mrs. Grieve (1979) raadt het eten van amandelen aan bij nierstenen en andere klachten in het niergebied. Inname van een theelepel amandelolie brengt verlichting bij kriebelhoest. Omdat de olie zo goed smerend is, kunnen zelfs klokken en horloges voordeel halen bij deze olie.